Niespokojna Islandia

Poprawna odpowiedź

1 - B

2 - A

Wymaganie ogólne

2.1 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym w toku opisywania oraz wyjaśniania zjawisk i procesów zachodzących w środowisku geograficznym.
2.2 Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Uczeń identyfikuje związki i zależności w środowisku przyrodniczym, gospodarce i życiu społecznym w różnych skalach przestrzennych (lokalnej, regionalnej, krajowej, globalnej)
4.1 Kształtowanie postaw. Uczeń rozwija w sobie ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem, Polską, Europą i światem.

Wymaganie szczegółowe

3.5. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń podaje główne cechy płytowej budowy litosfery.

Komentarz

Na lekcjach geografii w gimnazjum uczeń poznaje podstawowe pojęcia i procesy, które związane są z kształtowaniem skalnej powłoki kuli ziemskiej. Na tym poziomie nauczania ważne wydaje się zaznajomienie ucznia z procesami, które mogą mieć wpływ na jego życie i zdrowie, dlatego też wyraźnie zaznacza się, że uczeń powinien rozumieć, jak powstają i gdzie występują trzęsienia ziemi oraz zjawiska wulkaniczne. W powyższym zadaniu sprawdzane są umiejętności identyfikowania związków i zależności oraz różnicowania przyczyn i skutków ruchu płyt litosfery na podstawie załączonej mapy.

Uczeń powinien:

• zidentyfikować na mapie różne płyty tektoniczne,
• określić kierunek ruchu płyt względem siebie – tzn. czy się od siebie odsuwają, czy się na siebie nasuwają,
• określić, czy występowanie wulkanów i trzęsień ziemi jest związane z ruchem płyt litosfery,
• określić, czy występowanie prądów morskich jest związane z ruchem płyt litosfery.

 Zadaniem ucznia jest poprawne uzupełnienie zdania, w którym są dwie luki. Po pierwsze, uczeń pytany jest o ruch dwóch płyt litosfery (Północnoamerykańskiej i Euroazjatyckiej) względem siebie. Odpowiedź na tę część zadania zawarta jest na mapie – wyraźnie zaznaczone strzałki wskazują, że płyty odsuwają się od siebie. Przyczyną błędnych odpowiedzi uczniów mogło być pomylenie strzałek przedstawiających ruch płyt litosfery ze strzałkami prądów morskich, niezrozumienie pojęć „odsuwanie się” i „nasuwanie się” czy kojarzenie aktywności wulkanicznej jedynie z nasuwaniem się płyt na siebie.

W drugiej części zdania uczniowie byli pytani o skutek wzajemnego ruchu płyt Północnoamerykańskiej i Euroazjatyckiej. Niezależnie od typu ruchu płyt względem siebie – rozsuwania lub nasuwania – strefę brzegową płyt litosfery charakteryzuje występowanie zjawisk wulkanicznych oraz trzęsień ziemi. Powstawanie tych dwóch zjawisk związane jest z gwałtownym rozładowaniem naprężeń skorupy ziemskiej. Przebieg prądów morskich nie jest wymuszany przez ruchy płyt litosfery.

Omawiane zadanie można okazać się trudne dla uczniów, głównie ze względu na odwołanie do wiadomości z zakresu tektoniki płyt litosfery w drugiej części zdania. Jest to jednak dobry przykład zadania na lekcję powtórzeniową czy sprawdzian, ponieważ nie bazuje ono jedynie na wiadomościach, ale też na umiejętności interpretacji materiału źródłowego.

Słowa kluczowe