"Pij mleko!" - czytanie tekstu nieliterackiego

Poprawna odpowiedź

I. Odpowiedź poprawna: zapisane 2 zdania z przymiotnikiem wielki w różnym znaczeniu.

Przykład:

1. Zobacz, ale wielki dom!
2. To wielki człowiek – bardzo dużo osiągnął.

II. Odpowiedź niepoprawna

Inna odpowiedź.

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.

Wymaganie szczegółowe

1.3.2. Świadomość językowa. Uczeń rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście.

Komentarz

Zadanie 1. odnosi się do świadomości językowej i wymaga funkcjonalnego rozumienia wieloznaczności przymiotnika wielki (funkcjonalność oznacza tu konieczność użycia tego przymiotnika w dwóch znaczeniach).

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

B

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.

Wymaganie szczegółowe

1.1.1. Czytanie i słuchanie. Uczeń odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie.

Komentarz

Zadanie 2. wymaga rozpoznania znaczenia gestu (wyrazistego) jako środka niewerbalnego komunikowania się. Gestowi temu uczeń powinien przyporządkować jeden z proponowanych zaimków.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

I. Odpowiedzi poprawne:

 1. Odpowiedź TAK i uzasadnienie zawierające przesłankę: Po zmianie przymiotnika plakat nadal będzie zachęcał dzieci do picia mleka, bo bycie dużym (dorosłym) jest dla nich atrakcyjne.

Przykłady:

• Można. Słowo „duży” dzieci zrozumieją jako „dorosły”, więc będą piły mleko, żeby być duże.
• Tak, bo dzieci chcą być duże, więc plakat i tak będzie je zachęcał do picia mleka.

 2. Odpowiedź NIE i uzasadnienie zawierające przesłankę: Po zmianie przymiotnika wykorzystana w sloganie wieloznaczność słowa wielki zostanie utracona.

Przykłady:

• Nie. Słowo „wielki” zostało tu użyte specjalnie, bo ma dwa znaczenia. Na plakacie pokazano „wielkiego”, czyli wysokiego koszykarza, który jest też „wielki”, czyli sławny.
• Nie, bo hasło jest grą językową wykorzystującą dwa różne znaczenia słowa „wielki”, a słowo „duży” ma inne znaczenie i hasło nie będzie już tak dobre.

II. Odpowiedź niepoprawna

Inna odpowiedź

Przykłady:

• Tak, bo dzieci chcą być takie duże jak Gortat.
• Nie, bo wtedy hasło się zmieni.

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.

Wymaganie szczegółowe

1.1.1. Czytanie i słuchanie. Uczeń odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie.
1.1.5. Czytanie i słuchanie. Uczeń rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem.
1.3.2. Świadomość językowa. Uczeń rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście.

Komentarz

 Zadanie 3. sprawdza umiejętność złożoną. Uczeń może zająć dwojakie stanowisko (TAK lub NIE), liczy się bowiem to, czy potrafi je logicznie uzasadnić. Uzasadnienie to w wypadku odpowiedzi pozytywnej powinno odnosić się do perswazyjnej funkcji plakatu, która po zamianie przymiotników zostanie zachowana. Odpowiedź negatywna wymaga uzasadnienia odnoszącego się do wieloznaczności przymiotnika wielki, która po zamianie przymiotników zostanie utracona.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

B

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.

Wymaganie szczegółowe

1.3.3. Świadomość językowa. Uczeń dostrzega zróżnicowanie słownictwa – rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy/ dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów)/ rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone (obce) – rozumie ich funkcję w tekście.

Komentarz

Zadanie 4. podobnie jak 1. odnosi się do świadomości językowej i wymaga rozpoznania cech stylu naukowego, którego wyróżnikami w tekście zamieszczonym na plakacie są specjalistyczne terminy: organizm, dawka, wapń.

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

A

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.

Wymaganie szczegółowe

1.3.1. Świadomość językowa. Uczeń rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy.

Komentarz

Zadanie 5. również odnosi się do świadomości językowej, kontynuuje zagadnienie podjęte w zadaniu poprzednim – wymaga określenia celu posłużenia się stylem naukowym w tekście na plakacie (jest to miejsce dla stylu naukowego dość nietypowe).

Słowa kluczowe

Poprawna odpowiedź

D

Wymaganie ogólne

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń samodzielnie dociera do informacji; rozumie komunikaty o coraz bardziej skomplikowanej organizacj i – werbalne i niewerbalne; podejmuje refleksję nad znaczeniami słów i dąży do ich dokładnego rozumienia; krytycznie ocenia zawartość komunikatów.
3. Tworzenie wypowiedzi.Uczeń zyskuje coraz wyraźniejszą świadomość funkcji środków językowych, które służą formułowaniu wypowiedzi; zdobywa wiedzę o różnych odmianach polszczyzny i kształci umiejętność poprawnego wykorzystywania ich w różnych sytuacjach, pogłębia znajomość etyki mowy i etykiety języka; poznaje i tworzy nowe, coraz trudniejsze formy wypowiedzi.

Wymaganie szczegółowe

1.3.6. Świadomość językowa. Uczeń rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcje w wypowiedzi.
3.2.7. Świadomość językowa. Uczeń przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie, przekształca konstrukcje strony czynnej w konstrukcje strony biernej i odwrotnie, zamienia formy osobowe czasownika na imiesłowy i odwrotnie – ze świadomością ich funkcji i odpowiednio do celu całej wypowiedzi/ zamienia mowę niezależną na zależną.

Komentarz

Zadanie 6. tylko formalnie jest związane z plakatem. W istocie jest samodzielne i wymaga wykonania dwóch operacji: 1) przekształcenia dwóch zdań pojedynczych (z hasła na plakacie) w zdanie podrzędnie złożone, 2) rozpoznania rodzaju zdania podrzędnego.

Słowa kluczowe