Rocznik statystyczny

Poprawna odpowiedź

1. Prawda., 2. Fałsz., 3. Fałsz.

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

5.1. Ludność Polski. Uczeń wyjaśnia i poprawnie stosuje podstawowe pojęcia z zakresu demografii: przyrost naturalny, urodzenia i zgony, średnia długość życia.
5.2. Ludność Polski. Uczeń odczytuje z różnych źródeł informacji (m.in. rocznika statystycznego oraz piramidy płci i wieku) dane dotyczące: liczby ludności Polski, urodzeń, zgonów, przyrostu naturalnego, struktury płci, średniej długości życia w Polsce.

Komentarz

Zadanie sprawdza u ucznia umiejętność odczytywania informacji z tekstu źródłowego, w tym przypadku z jednej z tabel z Małego rocznika statystycznego Polski. Zadaniem ucznia jest określenie prawdziwości trzech stwierdzeń. Całe zadanie można rozwiązać, opierając się jedynie na danych zawartych w tabeli. Uczeń powinien jednak posiadać podstawową wiedzę w zakresie procesów demograficznych.

Aby ocenić pierwsze stwierdzenie, uczeń powinien odszukać w tabeli dwie wartości przedstawiające liczbę ludności (Stan ludności) w Polsce w 2000 i 2010 roku. Wartość dla roku 2000 jest większa niż 10 lat później. Liczba ludności Polski zmalała w tym czasie o 96 tysięcy. Zdanie należy zatem ocenić jako prawdziwe. Tak wskazało 73,7% spośród 118 uczniów 3 klasy gimnazjum, uczestniczących w badaniu.

Stwierdzenie drugie sprawdza, w jakim stopniu uczeń uważnie przeanalizował zaprezentowaną tabelę. W 2010 roku przyrost naturalny (różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów) wynosił 35, ale nie osób, a tysiące osób. Zdanie to jest fałszywe. Tak wskazało 17,8% badanych uczniów. Zdecydowana większość uczniów nie zwróciła uwagi na jednostki w których zaprezentowane zostały dane i zdanie uznała za prawdziwe. Nie sprawdzamy tu tylko, czy uczeń zauważy mały dopisek w główce tabeli, ale tez czy podchodzi do danych krytycznie. W tak dużym, ludnym kraju, jakim jest Polska emigracja rzędu kilkunastu osób, czy też urodzenia w okolicach 400 osób są mało wiarygodne.

Ostatnie stwierdzenie odnosiło się do ruchu ludności, a konkretnie emigracji Polaków. Aby właściwie określić prawdziwość zdania, uczeń powinien znać pojęcia emigracji i imigracji. W tabeli należało odnaleźć wiersz zatytułowany emigracja i porównać dane z roku 2009 i 2010. W 2010 roku za granicę wyjechało o 2 tysiące mniej Polaków niż w roku wcześniejszym. Zdanie jest zatem fałszywe. Podobnego zdania było 81,4% badanych uczniów.

Całe zadanie poprawnie rozwiązało 9,3% badanych uczniów. Było to spowodowane nie zwróceniem uwagi na jednostki (tys. osób), w których zaprezentowano w tabeli dane. Zadanie to dobrze uwypukla rolę właściwego przygotowania ucznia do interpretacji materiałów źródłowych. Zadanie warto zaprezentować na lekcji, by przypomnieć uczniom, jak ważne jest czytanie wprowadzenia i przestudiowanie nagłówków tabeli.

Słowa kluczowe