Wiązka zadań
Piastowie w oczach kronikarzy niemieckich
Analiza i interpretacja tekstu źródłowego należy do podstawowych umiejętności formowanych na lekcjach historii. Niemiecki kronikarz opisuje wydarzenia, nie kryjąc swego nieprzychylnego stosunku do Bolesława Chrobrego. Oczekujemy od uczniów poprawnego zidentyfi kowania postaci polskiego władcy (dostrzeżenia w tekście warstwy informacyjnej) oraz określenia stosunku autora do przedstawianych wydarzeń i postaci (dostrzeżenia w tekście warstwy oceniającej). Chcemy, by uczniowie nie tylko trafnie określili postawę kronikarza wobec polskich monarchów, ale również wskazali cytaty, potwierdzające wniosek. Pozwoli to sprawdzić, czy dokonany przez ucznia wybór nie jest dziełem przypadku. Zadanie to sprawdza umiejętność wnioskowania połączonego z argumentacją i może być wykorzystywane do ćwiczenia tych kompetencji na lekcji historii.
Wiązka ukazała się w książce Umiejętności złożone w nauczaniu historii i przedmiotów przyrodniczych, red. B. Ostrowska i K. Spalik, Warszawa 2010.
Przeczytaj fragment roczników kwedlinburskich i rozwiąż zadania.
1025. (...) W tym roku panował wielki głód, a wiele miejscowości zniszczył pożar. Książę Polski (...), dowiedziawszy się o śmierci dostojnego cesarza Henryka, uniesiony ambicją, tak daleko zatruty został jadem pychy, że zuchwale rościł sobie prawo, aby go nawet namaszczono i koronowano. Tę jego zarozumiałą zuchwałość wnet dosięga kara boża. Wkrótce bowiem musiał poddać się smutnemu wyrokowi śmierci. Po nim starszy syn jego, Mieszko, nadęty podobną pychą, na wszystkie strony rozlewa jad bezczelności.
Źródło: Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej, t. 1., opr. Gerard Labuda, Benon Miśkiewicz, Poznań 1966, s. 64.
Zadanie 1
Władcą, którego kronikarz określa jako „zatrutego jadem pychy”, był
A. Mieszko I.
B. Bolesław Chrobry.
C. Bolesław Śmiały.
D. Bolesław Krzywousty.
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
13.1 Polska pierwszych Piastów. Uczeń sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów.
Komentarz
Oczekujemy rozpoznania władcy, który jest opisywany w źródle. Uczeń wybiera prawidłową odpowiedź, kierując się różnymi przesłankami. Oczywistą wskazówką może być data roczna podana w źródle (jest to jedna z najważniejszych dat dotyczących początków państwa polskiego i historii Polski). Dodatkowe informacje to: wzmianka o konfl ikcie z cesarzem Henrykiem II, śmierć władcy wkrótce po koronacji oraz imię jego syna. Najczęściej wybieraną odpowiedzią niepoprawną było wskazanie MieszkaI. Oznacza to, że uczniowie znają imiona pierwszych władców państwa polskiego, ale mylą wydarzenia z okresu rządów Mieszka I z faktami z czasów Bolesława Chrobrego. Nie potrafi ą skorelować znanych z lekcji historii dat i faktów z fragmentami źródła. Najbardziej zastanawiała nieumiejętność wykorzystania wzmianki dotyczącej koronacji.
Zadanie 2
Jaki był stosunek kronikarza niemieckiego do polskich książąt? Wybierz odpowiedź w pierwszej kolumnie, a następnie zaznacz w drugiej kolumnie potwierdzające ją cytaty.
|
Stosunek kronikarza do polskich książąt |
Cytaty potwierdzające wybór odpowiedzi |
|
A. Niechętny B. Obiektywny C. Przychylny |
1. Musiał poddać się smutnemu wyrokowi śmierci. 2. Mieszko, nadęty podobną pychą. 3. Dowiedziawszy się o śmierci dostojnego cesarza. 4. Zuchwale rościł sobie prawo. |
Poprawna odpowiedź
A – 2, 4
Wymaganie ogólne
2.2 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą i oceniającą.
Wymaganie szczegółowe
13.1 Polska pierwszych Piastów. Uczeń sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów.
Komentarz
W tym zadaniu uczeń musi zwrócić uwagę na fragmenty, które mogą świadczyć o stosunku niemieckiego kronikarza do polskich władców. Z łatwością powinien odrzucić określenie przychylny, gdyż nie ma w tekście żadnych pozytywnych uwag odnoszących się do pierwszych Piastów. Wybór między określeniami obiektywny i nieprzychylny powinien być rozstrzygnięty na korzyść ostatniego ze względu na ogólny wydźwięk tekstu. Fakt, że pośród cytatów znajdują się zdania o zabarwieniu neutralnym, nie może być decydujący. Uczeń powinien odróżniać zdania zawierające osąd panującego od zdań informujących o zdarzeniach (zdania 1 i 3 podają informacje o śmierci Bolesława i Henryka II).
Zadanie 3
Wskaż przedział czasu, w którym doszło do opisanych wydarzeń.
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Poprawna odpowiedź
B
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
Wymaganie szczegółowe
13.1 Polska pierwszych Piastów. Uczeń sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów.
14.3 Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Piastów.
Komentarz
Zadanie to pokazuje, jak można sprawdzać umiejętności chronologiczne uczniów. Aby je poprawnie wykonać uczeń musi osadzić opisywane wydarzenia w szerszym kontekście historycznym. Ponieważ w tekście została podana data, uczeń ma jedynie określić, które z nich miały miejsce wcześniej, a jakie później. Warto zwrócić uwagę, że wydarzenia zaproponowane w schemacie chronologicznym należą do elementarnej wiedzy, którą uczeń powinien posiąść w trakcie edukacji gimnazjalnej.
Zadanie 4
Opisane wydarzenia miały miejsce w
A. Pierwszej połowie X wieku.
B. Drugiej połowie X wieku.
C. Pierwszej połowie XI wieku.
D. Drugiej połowie XI wieku.
Poprawna odpowiedź
C
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
Wymaganie szczegółowe
13.1 Polska pierwszych Piastów. Uczeń sytuuje w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów.
Komentarz
Zadanie to sprawdza prostą umiejętność, którą ćwiczy się już w szkole podstawowej, dlatego też uczniowie nie powinni mieć trudności z jego wykonaniem. W pilotażu większość uczniów rozwiązała poprawnie to zadanie. Wśród nieprawidłowych odpowiedzi wiele dotyczyło ustalenia samego wieku – często wskazywano wiek X. Oznacza to, że niektórzy uczniowie wciąż nie potrafi ą określić stulecia na podstawie daty rocznej. To potwierdza słuszność sprawdzania tej umiejętności już w szkole podstawowej.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
