Urlopowy klimat

Poprawna odpowiedź

1. B.

2. B.

3. A.

Wymaganie ogólne

1.2 Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Uczeń potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów i danych statystycznych i tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

Wymaganie szczegółowe

4.4. Położenie i środowisko przyrodnicze Polski. Uczeń podaje główne cechy klimatu Polski.

Komentarz

Prezentowane zadanie sprawdza, czy uczniowie rozumieją, na czym polegają zmiany klimatyczne zachodzące obecnie na Ziemi. Wielokrotnie powtarzane informacje w mediach powinny sprawiać, że młodzi ludzie zainteresują się losami świata. Oczekuje się, że będą potrafili rozpoznać zagrożenia klimatyczne, określić ich przyczyny i przewidzieć skutki.

Do takich czynności potrzebna jest najpierw znajomość podstawowych pojęć, a w szczególności – zrozumienie pojęcia „klimat”.

W języku potocznym słowo klimat jest czasem używane niewłaściwie, a wnioski odnośnie zmian klimatycznych są pochopnie formułowane. Prezentowane zadanie sprawdza, czy uczniowie rozumieją, w jaki sposób określa się klimat danego miejsca.

Pierwszy wiersz zadania odnosi się do spostrzeżeń poczynionych przez osobę czterokrotnie wypoczywającą w nadmorskiej miejscowości. Jerzy nie odwiedza miejscowości w kolejnych latach, a nawet gdyby tak było, jego obserwacje i tak nie miałyby znaczenia naukowego. Klimat można bowiem ustalić jedynie na podstawie wieloletnich obserwacji, prowadzonych w ściśle określonych warunkach. Zadaniem ucznia jest określenie, czy opisane obserwacje mają wartość naukową. Z punktu widzenia nauki obserwacje dokonywane w czasie wypoczynku Jerzego nie są prawidłowe, ponieważ czas obserwacji jest za krótki bez względu na to, czy bierzemy pod uwagę dwa tygodnie wczasów, czy też cztery wybrane okresy w których Jerzy przebywał na wakacjach. Ponadto obserwacje nie mogą się opierać jedynie na odczuciach badacza, lecz powinny być poparte pomiarami.

Jednak tylko około 41% badanych uczniów potrafiło wskazać w tej części właściwą odpowiedź, co oznacza, że ponad połowa badanych nie orientuje się w podstawowej metodologii pomiarów klimatycznych.

Druga część zadania sprawdza, czy uczeń rozumie, że do określenia zmian klimatu potrzebne są wieloletnie i systematyczne obserwacje. Analiza wyniku standaryzacji pokazuje, że uczniowie nie rozumieją istoty badań klimatycznych, ponieważ prawie 60% badanych uznało czterokrotne obserwacje w zbliżonym terminie za obserwacje wieloletnie i zaznaczyło błędną odpowiedź  A.

Aby ustalić klimat jakiegoś obszaru, obserwacje powinny być prowadzone w wielu miejscach. Dlatego w części trzeciej zadania poprawna jest odpowiedź A - nie uwzględnia wielu punktów obserwacyjnych. Poszczególne składniki klimatu mogą być różne w bardzo blisko położonych miejscach, ale o klimacie danego miejsca możemy mówić dopiero na podstawie wielkiej liczby dokonanych i odpowiednio zestawionych danych. Trzecia część zadania potwierdza wnioski płynące z dwu wcześniejszych części: badani uczniowie mają problem z zastosowaniem definicji klimatu. Jedynie około 37% badanych uczniów wskazała poprawne dokończenie zdania oceniającego obserwacje pogody przeprowadzone w Międzyzdrojach przez Jerzego. Wydaje się, że dla prawidłowego zrozumienia pojęć z tego zakresu najlepiej byłoby odbywać wycieczki do miejscowych stacji meteorologicznych. Wtedy uczniowie mogą sami zobaczyć, jaka jest droga od jednego pomiaru do ustalenia, co jest charakterystyczną cechą dla danego klimatu i w jaki sposób klimat danego miejsca się zmienia.

W treści zadania zawarty jest jeszcze jedna ważna, choć błędna informacja.

Na podstawie tego, że Jerzy trafił na pogodę niesprzyjającą wypoczynkowi, ustalił, że klimat się ochładza, natomiast jest dokładnie odwrotnie. Przy omawianiu zadania z uczniami należy zwrócić uwagę na skutki ocieplania klimatu dla naszego kraju. Prawdopodobnie ocieplenie klimatu może spowodować występowanie chłodniejszych lat i gwałtowniejszego przebiegu katastrofalnych zjawisk pogodowych. Dlatego należy zadbać, by uczniowie nie tylko opanowali pamięciowo definicję, ale też dobrze ją rozumieli.

Całe zadanie rozwiązało tylko nieco ponad 26% badanych uczniów.

Słowa kluczowe