Tłuszcze i węglowodany w diecie

Poprawna odpowiedź

1. Nie., 2. Nie., 3. Nie.

Wymaganie ogólne

5.1 Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka. Uczeń analizuje związek pomiędzy własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia (prawidłowa dieta, aktywność ruchowa, badania profilaktyczne).

Wymaganie szczegółowe

1.3. Związki chemiczne budujące organizmy oraz pozyskiwanie i wykorzystanie energii. Uczeń wyróżnia podstawowe grupy związków chemicznych występujących w żywych organizmach (węglowodany, białka, tłuszcze, kwasy nukleinowe, witaminy, sole mineralne) oraz przedstawia ich funkcje.
6.3.2. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu.

Komentarz

Zadanie w prosty i bezpośredni sposób sprawdza wiedzę ucznia o zasadach zdrowego żywienia. W szczególności skupia się na weryfikacji zaleceń dietetycznych dotyczących całkowitej eliminacji określonych produktów lub składników pokarmowych. Ponieważ obecnie w różnego rodzaju publikacjach (również internetowych) można natrafić na wiele propozycji bardzo restrykcyjnych diet (np. zakładających niebezpiecznie niską kaloryczność posiłków czy postulujących ograniczenie się jedynie do kilku produktów spożywczych), bardzo istotne jest, aby uczniowie umieli krytycznie ocenić te zalecenia.

Pierwsze stwierdzenie należy uznać za fałszywe. Tłuszcze są człowiekowi niezbędne do życia i w żadnym wypadku nie można z nich całkowicie rezygnować. Ich wpływ na ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego nie jest zresztą tak jednoznaczny, jak to przedstawiono w zaleceniu, bo bardzo zależy chociażby od rodzaju i ilości spożywanego tłuszczu.

Informacja zawarta w stwierdzeniu drugim również jest fałszywa. Nieprawdziwe jest zarówno samo zalecenie „Nie należy całkowicie rezygnować ze słodyczy”, jak i jego uzasadnienie. Ze słodyczy w diecie można całkowicie zrezygnować, a glukozę, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania mózgu organizm może pozyskać ze wszystkich produktów bogatych w węglowodany, niekoniecznie słodkich. Warto, aby uczeń umiał właściwie zinterpretować treści reklam niektórych produktów, sugerujące, że oferowane przez producenta cukierki lub lizaki zawierają wartościowe „paliwo dla mózgu”. Owszem zawierają, ale nie są jedynym źródłem owego „paliwa”.

Węglowodany nie są natomiast tak „bezpiecznym” pokarmem, jak sugeruje stwierdzenie trzecie. Zbyt duża liczba przyjmowanych kalorii może doprowadzić do otyłości bez względu na to, co jest ich źródłem. Węglowodany, szczególnie w postaci oczyszczonej i wysoko przetworzonej (np. słodyczy czy produktów mącznych) są przy tym źródłem szybko przyswajalnych składników energetycznych, których nadmiar organizm z łatwością przekształca w tkankę tłuszczową.

Ze względu na zwięzłą i prostą formę, zadanie nadaje się do wykorzystania zarówno podczas lekcji, jak i na sprawdzianie. Pewnym utrudnieniem dla uczniów może być fakt, że wszystkie trzy stwierdzenia należy ocenić jako fałszywe.

Słowa kluczowe