Wiązka zadań
Kościół w Fiszewie
Fiszewo to niewielka miejscowość położona w województwie warmińsko-mazurskim. Przed zniszczonym kościołem gotyckim znajduje się tablica informacyjna. Zarówno zdjęcie, jak i treść tablicy informacyjnej podane są uczniom w materiałach. Informację o położeniu Fiszewa przybliża mapa współczesnej Polski, jaką uczeń często spotyka na przykład w Wikipedii. Dobór materiałów jest celowy. Zależy nam, by stworzyć sytuację, w której uczeń, niczym podczas szkolnej wycieczki, odpowiada sobie na pytania: Gdzie jestem?, Co widzę?, O czym czytam? Wiadomości, które uczeń powinien posiadać, można określić jako elementarne. O wiele ważniejsze są umiejętności łączenia różnych informacji i rozwiązywania złożonych problemów, w tym wypadku odnoszących się do przestrzeni historycznej, charakterystyki stylu architektonicznego oraz do osi czasu.
Wiązka ukazała się w książce Umiejętności złożone w nauczaniu historii i przedmiotów przyrodniczych, red. B. Ostrowska i K. Spalik, Warszawa 2010.
Wykorzystaj poniższe materiały w celu rozwiązania zadań.
Fotografia riun kościoła w Fiszewie.
Tekst na tablicy informacyjnej przed ruinami kościoła.
Ruiny kościoła. Kościół wzniesiony w latach 1380–1400 z halowym korpusem i prezbiterium na planie prostokąta, trójnawowy z kwadratową wieżą. W 1754 roku zniszczeniu uległo prezbiterium kościoła. W latach 1897–1898 prezbiterium było odbudowane. Dach i wieżę odnowiono w latach 1913–1915. Kościół spłonął w 1948 roku.
Fiszewo na współczesnej mapie Polski.
Zadanie 1
W czasie wznoszenia kościoła Fiszewo należało do
A. Królestwa Polskiego.
B. Wielkiego Księstwa Litewskiego.
C. Państwa zakonu krzyżackiego.
D. Królestwa Pruskiego.
Poprawna odpowiedź
C
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
14.3 Polska dzielnicowa i zjednoczona. Uczeń porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Piastów.
15.2 Polska w dobie unii z Litwą. Uczeń porządkuje i sytuuje w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko-krzyżackimi w epoce Jagiellonów.
Komentarz
Aby prawidłowo określić przynależność państwową Fiszewa w latach 1380–1400, uczeń musi wykorzystać wszystkie trzy źródła: zdjęcie, tekst tablicy informacyjnej oraz mapę. Mapa powinna uświadomić uczniowi, że Fiszewo znajduje się na Pomorzu Gdańskim, a więc w przestrzeni, o której często słyszy na lekcjach w kontekście sporów państwa polskiego z państwem krzyżackim. Tekst ma pomóc uczniowi w ustaleniu czasu, w którym kościół został zbudowany. Najważniejsze jest tu pierwsze zdanie z tablicy: Kościół wzniesiony w latach 1380–1400. Zdjęcie ukazuje typową, ceglaną budowlę gotycką powstałą w państwie krzyżackim. Nie jest to jednak przesłanka decydująca. Przesłanki wyboru prawidłowej odpowiedzi to: czas (kilkadziesiąt/kilkanaście lat przed bitwą pod Grunwaldem) oraz miejsce (Pomorze Gdańskie zajęte wówczas przez zakon, bliskość Malborka).
Najczęstszym błędem popełnianym w pilotażu był wybór Królestwa Pruskiego. Uczniowie kierowali się zapewne położeniem geografi cznym Fiszewa, ale nie brali pod uwagę czynnika chronologicznego, wiążąc tę przestrzeń z zaborem pruskim.
Zadanie 2
Określ styl, w jakim został zbudowany kościół w Fiszewie, a następnie wskaż dwie informacje, które pozwoliły Ci to ustalić.
| Kościół w Fiszewie jest w stylu | Można to ustalić na podstawie |
|
A. Romańskim B. Gotyckim C. Barokowym D. Klasycyzmu |
I. Użytego budulca – kamienia II. Kształtu okien III. Dat rocznych budowy IV. Dat rocznych odbudowy |
Poprawna odpowiedź
B - II, III.
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
3.3 Tworzenie narracji historycznej. Uczeń przedstawia argumenty uzasadniające własne stanowisko.
Wymaganie szczegółowe
12.3 Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy. Uczeń rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, wskazując różnice pomiędzy stylem romańskim a stylem gotyckim, z uwzględnieniem przykładów z własnego regionu.
Komentarz
Cechy charakterystyczne stylu gotyckiego należą do wiadomości elementarnych. W każdym podręczniku gimnazjalnym znajdziemy przykłady budownictwa gotyckiego w Europie i w Polsce. Zadanie to wymaga od ucznia nie tylko zidentyfi kowania stylu, w jakim zbudowany został kościół w Fiszewie, ale również wskazanie przesłanek, na podstawie których określił styl obiektu. Oczekujemy zatem od ucznia sformułowania wniosku i przedstawienia argumentacji. Przedmiotem analizy jest fotografi a. Charakterystyczny kształt okien, widoczne przypory powinny być wystarczającymi przesłankami do wyboru odpowiedzi B oraz argumentu 2. Uczeń powinien odrzucić informację 4, ponieważ nie ma ona żadnego związku z poprawnym tokiem rozumowania. Informacja o budulcu powinna być odrzucona, gdyż materiałem używanym w tej części Europy jest cegła, co potwierdza fotografi a. Informacja 3 jest poprawna. Uczeń powinien wiedzieć, że każdy styl architektoniczny jest związany z odpowiednim okresem historycznym. Czas powstania obiektu może być ważnym argumentem.
W przeprowadzonym pilotażu większość uczniów prawidłowo wskazywała styl budowy kościoła. Większość błędnych odpowiedzi polegało na zaklasyfikowaniu kościoła w Fiszewie do stylu romańskiego. Co ciekawe, wielu uczniów błędnie wybierało styl budowli (najczęściej romański), jednocześnie wskazując argumentację odnoszącą się do gotyku. Uczniowie, którzy prawidłowo zidentyfi kowali styl budowli, mieli jednak problemy z doborem odpowiednich argumentów.
Zadanie 3
Wskaż na schemacie przedział czasu, w którym zniszczeniu uległo prezbiterium kościoła w Fiszewie.
Poprawna odpowiedź
A
Wymaganie ogólne
1.1 Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je i ustala związki poprzedzania, równoczesności i następstwa.
2.1 Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń wyszukuje oraz porównuje informacje pozyskane z różnych źródeł i formułuje wnioski.
Wymaganie szczegółowe
27.1 Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII w. Uczeń sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po każdym rozbiorze.
Komentarz
Pierwszą czynnością ucznia powinno być znalezienie w tekście informacji o czasie zniszczenia prezbiterium. Kolejną – umieszczenie tej daty w odpowiednim przedziale. Ramy przedziałów wyznaczają rozbiory Polski. Zakładamy, że daty roczne rozbiorów należą do wiedzy podstawowej, a zwłaszcza daty pierwszego i trzeciego rozbioru. Wskazanie odpowiedniego przedziału i wybranie odpowiedzi to trzeci i ostatni etap pracy ucznia. Prezbiterium zostało zniszczone prawie 20 lat przed pierwszym rozbiorem, więc uczeń powinien umieścić wydarzenie w pierwszym przedziale. Zadanie to okazało się jednak dość trudne dla uczniów, często wskazywali oni na inne, niepoprawne przedziały. Wydaje się, że podstawową przyczyną jest nieznajomość faktografi i, w tym podstawowych dat związanych z rozbiorami Polski.
Zobacz takżeUtwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
