Bacteroides ovatus

Poprawna odpowiedź

1 - A

2 - C

Wymaganie ogólne

1 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odbiera, analizuje i ocenia informacje pochodzące z różnych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem prasy, mediów i Internetu.
2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski, ocenia i wyraża opinie na temat omawianych zagadnień współczesnej biologii, zagadnień ekologicznych i środowiskowych.

Wymaganie szczegółowe

1.2 Biotechnologia i inżynieria genetyczna. Uczeń wyjaśnia, czym zajmuje się inżynieria genetyczna, oraz podaje przykłady jej zastosowania wyjaśnia, co to jest „organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO)” i „produkt GMO”

Komentarz

Badana umiejętność w prezentowanym zadaniu dotyczy wiedzy ucznia na temat organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO), w szczególności odróżniania ich od organizmów niemodyfikowanych. Istotnym elementem zadania jest tekst wprowadzający, na podstawie którego uczeń musi określić, czy bakteria Bacteroides ovatus, do której wprowadzono gen kodujący ludzkie białko TGF-b₁, zalicza się do GMO. W tekście wyraźnie zaznaczono, że bakteria ta posiada obcy gen, a zatem jest organizmem transgenicznym. Oznacza to, że jest także organizmem modyfikowanym genetycznie, ponieważ każdy organizm transgeniczny jest GMO (choć nie każdy GMO jest organizmem transgenicznym). Jeśli uczeń w pierwszej części zadania właściwie określi bakterie jako GMO, powinien w części drugiej konsekwentnie dobrać uzasadnienie i zaznaczyć odpowiedź C – ponieważ wprowadzono do nich obcy gen. Warto zauważyć, że wszystkie informacje z części drugiej są prawdziwe i wynikają wprost z tekstu wprowadzającego do zadania. Jednakże, fakt, że bakterie te naturalnie występują w jelicie człowieka, nie ma znaczenia dla określenia, czy są GMO. Podobnie informacja, że bakterie zawierają materiał genetyczny (DNA), również nie może stanowić argumentacji o genetycznej modyfikacji bakterii, gdyż wszystkie bakterie posiadają DNA. Nie może również stanowić uzasadnienia dla żadnego stanowiska fakt, że są one nieszkodliwe dla ludzi. Wyhodowanie bakterii w laboratorium również nie jest tożsame z ingerencją w ich materiał genetyczny. Rzecz jasna modyfikacji genetycznych bakterii dokonuje się w warunkach laboratoryjnych, jednakże to, że zostały wyhodowane w laboratorium, w żaden sposób nie dowodzi modyfikacji ich materiału genetycznego.

Uczniowie klas I LO rozwiązujący to zadanie poradzili sobie z nim dosyć dobrze. W pierwszej części 79% uczniów uznało bakterie Bacteroides ovatus za GMO i podobnie (78%) kształtuje się rozwiązywalność drugiej części polecenia. Odsetek badanych, którzy prawidłowo rozwiązali całe zadanie (76%) wskazuje przy tym, że ci sami uczniowie, którzy zaznaczyli poprawnie odpowiedź w pierwszej części, dokonali również trafnego wyboru w części drugiej. Uczniowie zaznaczający w pierwszej części błędną odpowiedź B prawdopodobnie niewłaściwie interpretowali tekst wprowadzający albo nie rozumieli istoty modyfikowania genetycznego organizmów. Większość tych uczniów (18% wszystkich badanych) jako uzasadnienie wskazała odpowiedź A (naturalnie występują w jelicie człowieka). Pozostałe dystraktory w części drugiej polecenia wybierane były przez uczniów bardzo rzadko. Na uwagę zasługuje także fakt, że zadanie dosyć dobrze różnicuje uczniów, dzięki czemu dobrze nadaje się do wykorzystania na sprawdzianie.

Słowa kluczowe