Zwierzę z „National Geographic”

Poprawna odpowiedź

1 – C

2 – B

Wymaganie ogólne

1.1 Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
3.3 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną.

Wymaganie szczegółowe

3.9. Systematyka – zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów. Uczeń wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do parzydełkowców, płazińców, nicieni, pierścienic, stawonogów (skorupiaków, owadów i pajęczaków), mięczaków, ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z wymienionych grup na podstawie obecności tych cech.
4.4. Ekologia. Uczeń przedstawia, na przykładzie poznanych wcześniej mięsożernych ssaków, adaptacje drapieżników do chwytania zdobyczy; podaje przykłady obronnych adaptacji ich ofiar.

Komentarz

Zadanie sprawdza umiejętność wyszukiwania informacji zawartych w tekście popularnonaukowym oraz ich interpretowania w oparciu o posiadaną wiedzę, w tym wypadku dotyczącą cechcharakterystycznych poszczególnych gromad kręgowców.

Przytoczony fragment artykułu opisuje wilka, uczeń nie musi jednak odgadywać, o jaki dokładnie gatunek chodzi, a jedynie określić, czy w tekście mowa jest o ptaku, ssaku czy o gadzie. Przedstawiony opis zdecydowanie odbiega swoją formą od znanych z podręczników charakterystyk poszczególnych gromad kręgowców, inny jest też dobór wymienionych cech. Aby prawidłowo rozwiązać całe zadanie, uczeń powinien nie tylko określić, że chodzi o ssaka, ale też wskazać w drugiej części zadania te spośród wymienionych w tekście cech, które odróżniają ssaki od pozostałych dwóch wymienionych gromad kręgowców.

Jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego na uczniach klas III gimnazjów, pierwsza część zadania nie sprawiła badanym szczególnych trudności – aż 87% z nich wybrało prawidłową odpowiedź C. Wyraźnie gorzej uczniowie poradzili sobie z częścią drugą. Właściwą odpowiedź B wskazało już tylko 59% badanych. Taki rozkład wyników sugeruje, że cytowany opis zwierzęcia w dość czytelny sposób sugerował, że chodzi o ssaka, jednak niemal połowa uczniów nie była w stanie określić, które konkretnie cechy wskazują to jednoznacznie.

Dystraktor A w drugiej części zadania należało odrzucić, ponieważ silnie rozwinięty węch pomaga w polowaniu nie tylko drapieżnym ssakom, ale też wielu gatunkom gadów. Mimo to wybrało go 22% badanych.

W prawidłowej odpowiedzi B znajdowała się wzmianka o rozszarpywaniu ofiary za pomocą kłów, która jednoznacznie wskazywała, że nie może chodzić o pozbawione zębów ptaki. Gady z koleimają zęby, jednak nie mają kłów, które są charakterystyczne jedynie dla ssaków. Jako kłybłędnie określa się niekiedy zęby jadowe węży, jednak i one nie służą do „rozszarpywania zdobyczy”. Informacja o polowaniu stadnym, którego zasadniczo nie spotyka się u gadów, stanowiła dodatkową wskazówkę.

Uczniowie zaznaczający odpowiedź C (a było ich 18%) wykazali się natomiast zupełnym brakiem zrozumienia omawianych zagadnień (bądź bardzo niską motywacją do rozwiązania zadania), ponieważ przedstawiciele każdej z wymienionych gromad mają mięśnie, szkielet i narządy zmysłów. Ich obecność nie może zatem wskazywać, że w tekście mowa jest o ssaku.

Całość zadania poprawnie rozwiązało 53% badanych, przy czym, jak wspomniano, głównym problemem dla uczniów okazało się dobranie odpowiedniego uzasadnienia dla wyboru dokonanego w pierwszej części zadania. 

Słowa kluczowe