Fleming

Poprawna odpowiedź

A

Wymaganie ogólne

3.1 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji.Uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
3.3 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną.
4.1 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski.
4.2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.

Wymaganie szczegółowe

6.2.1. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ ruchu. Uczeń wykazuje współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu.
6.2.2. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ ruchu. Uczeń wymienia i rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn.
6.2.3. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ ruchu. Uczeń przedstawia funkcje kości i wskazuje cechy budowy fizycznej i chemicznej umożliwiające ich pełnienie.
6.2.4. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Układ ruchu. Uczeń przedstawia znaczenie aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu i gęstości masy kostnej oraz określa czynniki wpływające na prawidłowy rozwój muskulatury ciała.

Komentarz

Jeśli uczeń umie rozróżnić odporność swoistą od nieswoistej to powinien wiedzieć, że pierwsza z nich jest specyficzna, a więc pozwala zwalczać określony rodzaj patogenów, które zainfekowały organizm, natomiast druga jest odpornością uniwersalną, która umożliwia  zwalczanie różnych rodzajów antygenów. Powinien też wiedzieć, które struktury organizmu odpowiadają za odporność swoistą, a które za nieswoistą. Mając tę wiedzę łatwo zdecydować, że wydzielina z nosa przeziębionego badacza (podobnie jak łzy) zawiera substancje bakteriostatyczne, hamujące wzrost kolonii, czyli namnażanie się bakterii (odpowiedź poprawna A). 45% badanych uczniów wybrało tę odpowiedź.

Niepokoi fakt, że zarówno odpowiedź B, jak i odpowiedź D (obie nieprawidłowe) wybrało odpowiednio 22% i 24% badanych uczniów. Dlaczego tak się stało? Jaki był ich tok rozumowania?

Wydaje się, że przyczyną może być po prostu brak wiedzy na temat odporności nieswoistej, połączony z brakiem wiedzy o funkcjonowaniu komórek bakteryjnych. Bakterie (drobnoustroje), które atakują śluzówki nosa człowieka, nie mogą atakować bakterii hodowanych w laboratorium, bo nie są one dla nich właściwymi żywicielami. Ponadto w tekście jest wzmianka o łzach, które działały podobnie jak wydzielina z nosa, a przecież we łzach nie ma drobnoustrojów, które mogłyby atakować bakterie, są natomiast substancje bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Bakterie do prawidłowego funkcjonowania – podobnie jak każda żywa komórka – potrzebują wody, odpowiedniej wilgotności środowiska. Zatem stwierdzenie, że zwiększenie wilgotności podłoża w pożywce przez kichnięcie badacza spowoduje słabszy wzrost bakterii, zaprzecza faktom dotyczącym czynników środowiskowych sprzyjających ich życiu.

Najmniej, bo jedynie 4%, uczniów wybrało nieprawidłową odpowiedź C. Kichnięcie nie mogło spowodować rozcieńczenia pożywki ze względu na jej konsystencję i na niewielką ilość płynu, który się do niej dostał.

Zadanie ze względu na swój trochę zabawny charakter nadaje się na lekcję jako element redukujący napięcie uczniów. Może być to zarówno lekcja poświęcona bakteriom, jak i rodzajom odporności człowieka.

Słowa kluczowe