Wiązka zadań
Rozmnażanie według Arystotelesa
Zadanie
Arystoteles twierdził, że męskie nasienie stanowi kompletny zaczątek człowieka. Jedyny wkład kobiety miał polegać na zapewnieniu odpowiedniego podłoża – „gleby” i dostarczeniu surowców do rozwoju dziecka.
W tabeli podano stwierdzenia wynikające ze współczesnej wiedzy dotyczącej powstawania i rozwoju zarodka. Określ, czy są one zgodne z ideą Arystotelesa, czy nie.
| Stwierdzania | Zgodne czy nie? | |
| 1. | Zarodek rozwija się w macicy, gdzie utworzone jest odpowiednie środowisko. | `square` Zgodne / `square` Niezgodne |
| 2. | Dzięki łożysku matka dostarcza zarodkowi wszystkie niezbędne substancje odżywcze. | `square` Zgodne / `square` Niezgodne |
| 3. | Kobieta wytwarza komórkę jajową, która po zapłodnieniu może rozwinąć się w zarodek. | `square` Zgodne / `square` Niezgodne |
Poprawna odpowiedź
1 – Zgodne
2 – Zgodne
3 – Niezgodne
Wymaganie ogólne
4.2 Rozumowanie i argumentacja. Uczeń formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.
Wymaganie szczegółowe
6.12.1. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. Rozmnażanie i rozwój. Uczeń przedstawia budowę i funkcje narządów płciowych (męskich i żeńskich) oraz rolę gamet w procesie zapłodnienia.
Komentarz
Z pozoru zadanie wymaga od ucznia jedynie podręcznikowej wiedzy na temat rozmnażania człowieka i ssaków w ogóle. Jednakże jego sednem jest fakt, że choć wszystkie stwierdzenia są poprawne, to nie wszystkie są zgodne z myślą Arystotelesa. Uczeń, który podejmie się rozwiązania bez czytania wstępu (lub wstępu nie rozumiejąc), nie będzie w stanie udzielić poprawnej odpowiedzi. Aby prawidłowo poradzić sobie z zadaniem, uczeń musi również dokonać „przekładu” podanych we wstępie myśli Arystotelesa na terminologię współczesną, a następnie zestawić je z poddanymi ocenie stwierdzeniami. Dzięki tej ciekawej konstrukcji uczeń musi wykazać się umiejętnością abstrakcyjnego myślenia i szukania analogii.
Wyniki badania przeprowadzonego na próbie 227 uczniów klas I LO pokazują, że zadanie okazało się umiarkowanie trudne. Jedynie 65% badanych dokonało prawidłowej oceny wszystkich trzech stwierdzeń.
Stwierdzenie 1 okazało się najłatwiejsze – 92% badanych oceniło je poprawnie. Stwierdzenie 2 było nieznacznie trudniejsze (81% prawidłowych odpowiedzi). Do prawidłowej oceny obu stwierdzeń wystarczy zauważenie, że Arystoteles pisał o dostarczaniu przez kobietę „podłoża” (stwierdzenie 1) i „surowców” (stwierdzenie 2) dla „zaczątku człowieka”. Jednocześnie oba stwierdzenia można ocenić prawidłowo, oceniając jedynie ich prawdziwość, nie odnosząc się do ich zgodności z Arystotelesem. Inaczej jest ze stwierdzeniem 3, które, choć prawdziwe, nie jest zgodne z koncepcją Arystotelesa. Filozof nie wspomina o niczym, co można byłoby uznać za odpowiednik komórki jajowej. I właśnie to stwierdzenie sprawiło uczniom najwięcej problemów – prawidłowo oceniło je 73% badanych. Można przypuszczać, że przynajmniej część uczniów spośród tych, którzy udzielili w tym punkcie błędnej odpowiedzi, nie przeczytała lub nie zrozumiała wstępu.
Zadanie ze względu na „drugie dno” niezbyt nadaje się na typowy szkolny sprawdzian. Nie sprawdza przede wszystkim umiejętności biologicznych, lecz bada ogólną zdolność abstrakcyjnego myślenia. Stanowi natomiast bardzo dobry materiał do pracy na lekcji lub jako interesująca praca domowa. W szczególności można je wykorzystać jako materiał ilustrujący historię rozwoju myśli naukowej, wzbogacając lekcję biologii w elementy filozoficzne.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
