Wiązka zadań
Geny cry w chloroplastach
Zadanie
Geny cry, pochodzące z bakterii, kodują białkową toksynę działającą na owady. Gen cry wprowadzono do genomu chloroplastowego pewnej rośliny, aby uodpornić ją na szkodniki. Okazało się, że produkcja toksyny jest o wiele większa niż w przypadku wprowadzenia genu do genomu jądrowego. Ponieważ pyłek tej rośliny nie zawiera chloroplastów, nie będzie też zawierał wprowadzonego genu.
Źródło: na podstawie Malepszy S. (red.), Biotechnologia roślin, PWN Warszawa 2005, str. 364-365
(1) Rośliny transgeniczne z genem cry wprowadzonym do genomu chloroplastowego są
`square` A. bardziej bezpieczne
`square` B. mniej bezpieczne
(2) dla środowiska, niż gdyby gen ten wprowadzono go do genomu jądrowego, ponieważ
`square` A. nie będą mogły się rozmnażać.
`square` B. będą produkować więcej szkodliwej dla owadów toksyny.
`square` C. nie przekażą genu cry innym roślinom drogą zapylenia.
Poprawna odpowiedź
1 – A
2 – C
Wymaganie ogólne
Wymaganie szczegółowe
Komentarz
Zadanie bada umiejętność analizy i wyciągania wniosków na podstawie podanego tekstu. We wprowadzeniu przedstawiony jest konkretny, rzeczywisty problem, związany z inżynierią genetyczną i roślinami GMO. Zadaniem ucznia jest porównanie efektów wprowadzenia genu cry do chloroplastów i do jądra komórkowego.
Zadanie wygodniej jest analizować, począwszy od części 2 – oceniając, która z podanych konsekwencji wprowadzenia genu cry do genomu chloroplastowego jest najbardziej prawdopodobna. Odpowiedź A należy odrzucić jako nieprawdziwą, ponieważ, jak podano we wstępie, pyłek nie zawiera chloroplastów. Zatem jakakolwiek modyfikacja genetyczna chloroplastów nie powinna mieć wpływu na zdolność do rozmnażania roślin zmodyfikowanych. Wybór tej odpowiedzi świadczy o nieuważnym przeczytaniu wstępu przez ucznia.
Odpowiedź B jest bardziej prawdopodobna. Zgodnie z podaną we wstępie informacją, modyfikacja chloroplastów skutkuje większą produkcją toksyny, jest to zatem stwierdzenie prawdziwe. Trudno jednak ocenić, czy zwiększona produkcja toksyny będzie miała istotny wpływ na bezpieczeństwo środowiska. Uczeń wybierający tę odpowiedź być może zauważa, że jest ona zgodna z tekstem, nie potrafi jednak prawidłowo przeanalizować wpływu takiej modyfikacji na środowisko.
Odpowiedź C również znajduje potwierdzenie w treści zadania. Można ocenić, że pyłek, który nie zawiera chloroplastów, czyli nie jest nośnikiem genu cry, nie może spowodować niekontrolowanego przeniesienia modyfikacji poza populację roślin uprawnych. W takim wypadku ryzyko niekontrolowanej modyfikacji innych roślin, w tym także dzikich przedstawicieli tego lub innych gatunków, jest znikome. Uczeń, który doszedł do tego wniosku, powinien bez wahania wybrać odpowiedź A w części 1. Uczeń wybierający poprawną odpowiedź w części 2 i błędną odpowiedź w części 1 najprawdopodobniej „strzela”.
Zadanie sprawdza podstawową wiedzę na temat rozmnażania roślin i modyfikacji genetycznych, a ponadto pozwala ocenić umiejętność myślenia analitycznego. Nadaje się zatem na sprawdzian. Jednocześnie osadzone jest w kontekście interesujących zagadnień upraw modyfikowanych genetycznie, może więc być z powodzeniem wykorzystane jako materiał do opracowania na lekcji poświęconej GMO.
Utwór jest chroniony prawem autorskim. Zasady i warunki korzystania z niego określa Regulamin Serwisu Bazy Dobrych Praktyk.
"Masz uwagi do treści? Uważasz, że zawiera błąd? Napisz na bnd@ibe.edu.pl
