Hodowla rasy husky syberyjski

Poprawna odpowiedź

1. Sztuczny., 2. Naturalny., 3. Naturalny.

Wymaganie ogólne

3.1 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji.Uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię informacyjno-komunikacyjną.
3.2 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne, liczbowe.
3.3 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne, zna podstawową terminologię biologiczną.

Wymaganie szczegółowe

9.2. Ewolucja życia. Uczeń wyjaśnia na odpowiednich przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny, oraz podaje różnice między nimi.

Komentarz

Zadanie, opisując konkretny, ciekawy przykład historii rasy psów, sprawdza umiejętność rozróżniania mechanizmów doboru naturalnego i sztucznego. Odnosi się tym samym wprost do wymagań zapisanych w podstawie programowej (IX.2.) dotyczących wyjaśniania na przykładach, na czym polegają te dwa rodzaje doboru i wskazywania różnic między nimi.

Informacja podana we wstępie do zadania mówi o wyhodowaniu rasy przez Czukczów, a zatem przeprowadzaniu przez człowieka celowych zabiegów krzyżowania psów, dla osiągnięcia zestawu konkretnych cech danej rasy. Jest to istota doboru sztucznego. Mimo to, zawarte w tabeli opisy odnoszą się zarówno do elementów doboru sztucznego, jak i naturalnego, wpływających na powstanie charakterystycznych cech rasy Husky syberyjski. Opis pierwszy dotyczy doboru sztucznego, gdyż przedstawione czynniki selekcyjne wynikają z działań człowieka – hodowców rasy. „Zdolność do pracy” jest cechą ważną z punktu widzenia człowieka, ale nie warunkuje przetrwania w warunkach naturalnych. Zdolność psa do pracy jest pojęciem mało precyzyjnym, jest kryterium arbitralnym, stosowanym wyłącznie przez ludzi dla określenia zespołu cech przydatnych, z punktu widzenia hodowcy, do pomocy przy pracach człowieka. Mogą to być takie korzystne cechy psa jak silny, posłuszny (człowiekowi), czy wytrzymujący długotrwały wysiłek.

Dwa pozostałe opisy wskazują na czynniki naturalne, mające znaczenie w selekcji cech tej konkretnej rasy. Bardzo niskie temperatury zimą są czynnikiem selekcyjnym, na który człowiek nie ma wpływu, a zatem psy żyjące w tym środowisku są poddane naturalnej presji selekcyjnej. Dlatego prawidłową odpowiedzią w tej części jest „dobór naturalny”. W trzecim opisie dowiadujemy się, że w ciepłych porach roku człowiek nie dokarmiał psów, które musiały same się wyżywić. A zatem potrzeba efektywnego zdobywania pokarmu to drugi przykład naturalnych czynników selekcyjnych, które regulowały przeżywanie i liczbę potomstwa w populacji tych psów. Prawidłową odpowiedzią w wierszu trzecim jest więc dobór naturalny. Mimo, że zgodnie z treścią zadania to człowiek wybierał psy Husky jako rasę pomocną przy pracy, to jednak w dużej mierze czynniki kształtujące charakterystyczne cechy tej rasy były czynnikami naturalnymi.

Zadanie, ze względu na ciekawy kontekst odnoszący się do nietypowego przykładu hodowli rasy psów z elementami doboru naturalnego, polecane jest jako zadanie na sprawdzian, a także z powodzeniem  posłuży jako studium przypadku na lekcji dotyczącej działania doboru w mechanizmach ewolucji.

Słowa kluczowe